Mega-slokdarm bij veulens en jonge paarden

Hoewel megaesophagus zeldzaam is bij paarden, lijkt het vaker voor te komen bij Friese paarden dan bij andere rassen. Het Utrechts Universitair Paardenziekenhuis meldde dat Friezen 2,2% last hebben van mega-oesofagus, in tegenstelling tot 0,5% bij andere rassen.

Mega-oesofagus ontstaat doorgaans door een chronische verwijding van de slokdarm, slokdarmstricturen (vernauwing) en/of een afname van de peristaltiek. Peristaltiek is de onvrijwillige vernauwing en ontspanning van de slokdarmspieren, die golfachtige bewegingen creëren die voedsel in de slokdarm naar de maag duwen. Bij veel gemelde gevallen van mega-oesofagus bij Friese paarden gaat het om volwassen of oudere paarden die last hebben van “choke” veroorzaakt door een slokdarmobstructie gerelateerd aan voer of voer. Mega-oesofagus kan echter aangeboren zijn (aanwezig bij de geboorte) en komt voor bij veulens en jonge paarden.

Zogende veulens kunnen vroege tekenen van mega-oesofagus vertonen in de vorm van slokdarmdysfagie (slikproblemen), waarbij na het zogen melk uit één of beide neusgaten loopt. Moeilijkheden met slikken worden soms waargenomen bij neonatale veulens (minder dan een maand oud), maar verdwijnen vaak spontaan naarmate de slikreflexen van het veulen verbeteren. Moeilijkheden met slikken kunnen ook verband houden met andere aandoeningen, zoals een gespleten gehemelte of neurologische problemen. Als u vermoedt dat uw veulen moeite heeft met het doorslikken van melk na de borstvoeding, vooral als het veulen ouder is dan een maand, neem dan contact op met uw dierenarts om mega-oesofagus uit te sluiten.

Jonge paarden met mega-oesofagus vertonen vaak symptomen van verstikking nadat ze zijn gespeend en vast voedsel beginnen in te nemen of nadat ze zijn begonnen met kruipvoer. Deze paarden vertonen doorgaans klassieke stiksymptomen, waaronder maar niet beperkt tot de afvoer van speeksel en voermateriaal uit de neusgaten en/of mond, depressie en schijnbare problemen met slikken. Tekenen van verstikking kunnen heel subtiel en uniek zijn voor het individuele paard met mega-oesofagus. Eigenaars en verzorgers moeten hun paarden nauwlettend in de gaten houden om gedrag of patronen te identificeren die kunnen wijzen op het begin van een verstikkingsepisode.

Aspiratiepneumonie is een zeer ernstige en veel voorkomende complicatie die kan optreden bij elk paard met mega-oesofagus, maar veulens en jonge paarden lopen vooral risico op longontsteking vanwege hun onvolgroeide immuunsysteem. Wanneer verstikking optreedt, kunnen vreemde voorwerpen, zoals bacteriën en voedseldeeltjes, in de longen worden ingeademd. Hoewel de longen niet steriel of vrij van bacteriën zijn, hebben ze wel hun eigen specifieke microbioom, dat uniek is voor het individuele paard en erg gevoelig kan zijn. Wanneer aspiratie optreedt, kan het enorme aantal bacteriën in de longen de natuurlijke afweermechanismen van de longen overweldigen, en binnen korte tijd krijgt het paard een longontsteking.

Paarden vertonen mogelijk geen duidelijke tekenen tijdens de vroege stadia van een longontsteking, maar kunnen snel geavanceerdere symptomen ontwikkelen, zoals een verhoogde ademhalingsfrequentie, moeite met ademhalen, lethargie of een gebrek aan interesse in borstvoeding/eten. Gevorderde gevallen van longontsteking gaan doorgaans gepaard met koorts, moeizame ademhaling en loopneus.

Aspiratiepneumonie vereist behandeling met antibiotica, en bij gevorderde gevallen kan een ziekenhuisopname en intensieve, 24-uurszorg nodig zijn om de ziekte op te lossen. Fokkers en eigenaren moeten zich ervan bewust zijn dat mega-slokdarm kan voorkomen bij veulens en jonge paarden. Het is belangrijk om elk veulen dat moeite lijkt te hebben met slikken nauwlettend te observeren en uw dierenarts te raadplegen om andere problemen uit te sluiten die dysfagie kunnen veroorzaken. Chronische stikken bij jonge paarden kan een belangrijke indicator zijn van mega-oesofagus en verder onderzoek vereisen. Als bovendien bij uw veulen of jonge paard een longontsteking wordt vastgesteld die verband houdt met aspiratie, kan verder onderzoek verstandig zijn om mega-oesofagus uit te sluiten.

Als u een Fries heeft waarbij de diagnose megaesophagus is gesteld, neem dan contact op met de Fenway Foundation for Friesian Horses om te horen hoe uw paard kan deelnemen aan ons huidige genetische onderzoeksproject voor de megaesophagus. Bezoek daarnaast onze Facebook-ondersteuningsgroep, Equine Megaesophagus, voor meer informatie over megaesophagus en tips voor het omgaan met deze ziekte.

Referenties:

Ploeg M, Gröne A, Saey V, de Bruijn CM, Back W, van Weeren PR, et al. Slokdarmdisfunctie bij Friese paarden: morfologische kenmerken. Dierenarts Pathol. 2014.

Holcombe SJ, Hurcombe, BS, Barr, HC, Schott II. 2012. Dysfagie geassocieerd met vermoedelijke farynxdisfunctie bij 16 neonatale veulens. Paardenveterinair tijdschrift

Aanvulling 44:105-108.

Veulenlongontsteking, Christina S. Cable, DVM, Dipl. ACVS. 1998. Het paard.